Χειρουργός Οφθαλμίατρος | Λαμπράκης Γεώργιος

Ξηροφθαλμία

Η Ξηροφθαλμία είναι μία από τις παθήσεις που συγκαταλέγεται στις Παθήσεις Βλεφάρων και Δακρυικής Συσκευής.

Τι είναι η Ξηροφθαλμία;

Το σύνδρομο ξηροφθαλμίας είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα και προκαλείται από καταστάσεις που δημιουργούν προβλήματα στην ποιότητας ή και στην ποσότητα της δακρυικής στιβάδας η οποία ενυδατώνει το μάτι.

Τα δάκρυα σχηματίζουν την προκεράτεια δακρυϊκή στιβάδα η οποία αποτελείται από τρεις επιμέρους στιβάδες.

–Τη βλεννώδη στιβάδα που καλύπτει τον κερατοειδή χιτώνα (η εξωτερική επιφάνεια του ματιού) δημιουργώντας μια χαμηλή συγκόλληση με αυτόν ούτως ώστε το δάκρυ να παραμένει σταθερό επάνω στο μάτι.
–Την υδάτινη στιβάδα που διατηρεί σταθερή την περιεκτικότητα του κερατοειδή σε νερό και μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά σε αυτόν Αυτή η στιβάδα αποτελείται από 98% νερό μαζί με μικρές ποσότητες από χλωριούχο νάτριο (αλάτι), πρωτεΐνες και άλλα συστατικά.
–Την ελαιώδης στιβάδα δημιουργεί μια ελαιώδη μεμβράνη η οποία καλύπτει την δακρυϊκή στιβάδα και την προστατεύει από την εξάτμιση. Επίσης συγκρατεί τα δάκρυα εντός των βλεφάρων και εμποδίζει την υπερχείλισή τους.

Τα δάκρυα δημιουργούνται σε πολλούς αδένες γύρω από το μάτι. Το υδάτινο στρώμα παράγεται στον δακρυϊκό αδένα, ο οποίος βρίσκεται στην βάση του άνω βλεφάρου. Πολλοί μικροί αδένες ανάμεσα στα τοιχώματα των βλεφάρων παράγουν το ελαιώδες και λιπώδες στρώμα. Με κάθε βλεφαρισμό τα βλέφαρα απλώνουν τα δάκρυα επάνω στο μάτι. Τα δάκρυα που περισσεύουν κυλούν προς τους δύο μικρούς πόρους στην άκρη του ματιού κοντά στην μύτη. Αυτοί οι πόροι οδηγούν στα δακρυϊκά σωληνάρια τα οποία καταλήγουν στην ρινική κοιλότητα. Η επικοινωνία μεταξύ των δακρυϊκών πόρων και της ρινικής κοιλότητας είναι ο λόγος για τον οποίον όταν κλαίμε, τρέχει η μύτη μας.

Εκτός από την ενυδάτωση του ματιού, η παραγωγή των δακρύων αποτελεί ανακλαστικό σε εξωτερικά ερεθίσματα όπως: τραύματα ή έντονο συναίσθημα. Εντούτοις, τα ανακλαστικά δάκρυα προκαλούν λίγα στην ανακούφιση της ξηροφθαλμίας και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάποιος με (υγρά) μάτια μπορεί ακόμα να παραπονιέται για ερεθισμό .

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Συχνές Ερωτήσεις

Αιτιολογία

Διάφορες καταστάσεις συμβάλουν στην εμφάνιση της ξηροφθαλμιας:

-Ανεπάρκεια υδάτινης στιβάδας (Ξηρά κερατοεπιπεφυκίτιδα)
Ιδιοπαθής : πχ σε ηλικιωμένα άτομα, σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Καθώς γερνούμε το σώμα μας παράγει λιγότερο λιπαρές ουσίες– 60% λιγότερο στην ηλικία των 65 απ’ ότι στην ηλικία των 18. Αυτό είναι περισσότερο εμφανές στις γυναίκες, οι οποίες τείνουν να έχουν ξηρότερο δέρμα απ’ ότι οι άνδρες. Η έλλειψη ελαίου προσβάλλει και την δακρυϊκή στιβάδα. Χωρίς το απαραίτητο έλαιο η ελαιώδης στιβάδα δεν μπορεί να καλύψει όλη την δακρυϊκή στιβάδα η οποία εξατμίζεται γρηγορότερα και αφήνει περιοχές του κερατοειδούς στεγνές.

Πρωτοπαθές σύνδρομο sjogren: Εδώ έχουμε και ξηροστομία.
Δευροπαθές σύνδρομο sjogren: Όπου ξηροφθαλμία και ξηροστομία έχουμε σε παθήσεις του συνδετικού ιστού πχ. Ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος.
Ανεπάρκεια βλεννώδους στιβάδας

Ελαττωμένη έκκριση βλέννης έχουμε σε παθήσεις που προκαλούν καταστροφή των καλυκοειδών κυττάρων που την παράγουν πχ Αβιταμίνωση Α, Τράχωμα, Σύνδρομο Stevens Johnson, εκτεταμένα χημικά εγκαύματα.

-Ανεπάρκεια ελαιώδους στιβάδας
Σε χρόνιες βλεφαρίτιδες.

-Διαταραχές λειτουργίας βλεφάρων
Ανατομικές ή νευρολογικές καταστάσεις που εμποδίζουν το ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων η την ομαλή επαφή τους με την πρόσθια επιφάνεια του οφθαλμού πχ εντρόπιο – εκτρόπιο, λαγόφθαλμος , συγγενή κολόβωματα βλεφάρων, εξόφθαλμος

-Άλλοι παράγοντες:
Πολλοί άλλοι παράγοντες, όπως η ζέστη, η ξηρασία και ο αέρας, το μεγάλο υψόμετρο και ο καπνός του τσιγάρου προκαλούν επίσης ξηροφθαλμία. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται τα μάτια τους στεγνά όταν διαβάζουν ή δουλεύουν με τον υπολογιστή. Συχνά διαλείμματα για βλεφαρισμό προσφέρουν ενυδάτωση στα μάτια και απαλλάσσουν από τα συμπτώματα.

Οι χρήστες φακών επαφής μπορεί επίσης να υποφέρουν από ξηρότητα επειδή οι φακοί επαφής απορροφούν την δακρυϊκή στιβάδα, δημιουργώντας μακροχρόνιο σχηματισμό πρωτεϊνικών ιζημάτων στον φακό επαφής.

Επίσης ορισμένα φάρμακα προκαλούν Ξηροφθαλμία πχ αγχολυτικά, αντισταμινικά, αναστολείς τον β-υποδοχέων

Συμπτώματα και Διάγνωση

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Απλή ενόχληση
Καύσος
Ερυθρότης
Φαγούρα
Θολή όραση που βελτιώνεται με τον βλεφαρισμό
Υπερβολικό δάκρυσμα
Αύξηση των συμπτωμάτων μετά το διάβασμα την τηλεόραση ή την δουλεία στον υπολογιστή

ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Yπάρχουν πολλοί μέθοδοι για να ελεγχθεί η ξηροφθαλμία. Ο οφθαλμίατρος θα εντοπίσει την υποκείμενη αιτιολογία μετρώντας την παραγωγή, την εξάτμιση και την ποιότητα της δακρυϊκής στιβάδας με τη χρήση ειδικών δοκιμασιών όπως είναι:

Το Shrimmer Τest με το οποίο μετράμε την ποσοτική έκκριση δακρύων, είναι ένα διηθητικό χαρτί, τοποθετείται στο μάτι του ασθενούς και διαβρέχεται από τα δάκρυά του σε ορισμένο χρόνο.

xirofthalmia 1 georgios lamprakis xeirourgos ofthalmiatros ioannina

Η ποιότητα των δακρύων μπορεί να εξεταστεί με το BUT (Break Up Time) τεστ που ουσιαστικά εξετάζεται ο χρόνος εξάτμισης των δακρύων.
Χρώση με ερυθρό της βεγγάλης, χρωματίζονται τα νεκρά κύτταρα στην επιφάνεια του οφθαλμού. Έτσι αξιολογούμε την προστασία που προσφέρουν τα δάκρυα στην πρόσθια επιφάνεια του οφθαλμού.

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση του ξηρού οφθαλμού είναι δύσκολη γιατί ο γιατρός δεν μπορεί να δώσει οριστική λύση στο χρόνιο αυτό πρόβλημα, παρά μόνο να ανακουφίσει τα συμπτώματα του ασθενούς

Η αρχική θεραπευτική προσέγγιση της ξηροφθαλμίας είναι η χρήση κολλυρίων που περιέχουν τεχνητά δάκρυα, τα οποία έχουν παρόμοια σύσταση με τα φυσικά. Και κυκλοφορούν είτε με τη μορφή λεπτόρρευστων υδαρών σταγόνων (κολλυρίων) βραχυχρόνιας δράσης για ήπιες καταστάσεις είτε με τη μορφή παχύρρευστων οφθαλμικών γελών (gel) παρατεταμένης δράσης για σοβαρότερες καταστάσεις.

Σε σοβαρές περιπτώσεις ξηροφθαλμίας, μπορούμε προτείνουμε την απόφραξη των δακρυικων σημείων με ειδικά πώματα είτε απορροφήσιμα πώματα κολλαγόνου ή μόνιμα πώματα σιλικόνης που μπορούν να τοποθετηθούν εύκολα στο ιατρείο με τοπική αναισθησία (σταγόνες) κι ειδικούς ιντζέκτορες.
Υπάρχουν επίσης απλές καθημερινές συνήθειες που με την αλλαγή τους βελτιώνουμε την ενόχληση από την ξηροφθαλμία
Αποφυγή έκθεσης σε επιβαρυντικούς παράγοντες του περιβάλλοντος(σκόνη, γύρη, καπνός, ξηρό κλίμα).
Η επαρκής ενυδάτωση με 8-10 ποτήρια νερό καθημερινά που διατηρεί το σώμα σε καλή κατάσταση κι απομακρύνει τα μεταβολισμένα απόβλητα.
Η συνειδητή προσπάθεια συχνότερου βλεφαρισμού και τακτικών διαλλειμάτων ιδιαίτερα όταν κατά το διάβασμα ή την παρατεταμένη χρήση οθόνης (ΤV ή H/Y).
Σε ειδικές περιπτώσεις πχ σύνδρομο sjogren η αύξηση της παραγωγής των δακρύων με χάπια Salogen τα οποία δρουν στον δακρυϊκό αδένα, μπορεί να είναι ευεργετική.
Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα όπως είναι η κυκλοσπορίνη (restasis) αυξάνουν την παραγωγή των δακρύων καταπολεμώντας την φλεγμονή η την αντιγονική αντίδραση, που καταστρέφει τα κύτταρα του δακρυϊκού αδένα.
Συστηματική και τοπική χρήση βιταμίνης Α βοηθά στην ανάπλαση και του πάσχοντος επιθηλίου από την ξηρότητα ελαττώνοντας σημαντικά τα συμπτώματα και κυρίως το αίσθημα του ξένου σώματος, τον κνησμό και το κάψιμο.
Τέλος αντιβιοτικά από το στόμα, τα ω-3 λιπαρά οξέα, ζεστές κομπρέσες και μερικές φορές το μασάζ στα βλέφαρα βοηθούν πολλούς ασθενείς, που μέρος ή όλο το πρόβλημά τους μπορεί να οφείλεται σε δυσλειτουργία των αδένων που παράγουν την ελαιώδη στοιβάδα των δακρύων (μεϊβομιανοί αδένες), η οποία και εμποδίζει την εξάτμιση των δακρύων.

ΕΝΤΡΟΠΙΟ/ΕΚΤΡΟΠΙΟ

Το εντρόπιο είναι μια πάθηση στην οποία το χείλος του κάτω βλεφάρου γυρίζει προς τα μέσα, με αποτέλεσμα οι βλεφαρίδες να στέφονται προς τον κερατοειδή. Εκτρόπιο ονομάζουμε τη χαλάρωση και στροφή του κάτω βλεφάρου προς τα έξω.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΧΑΛΑΖΙΟ/ΚΡΙΘΗ

Το χαλάζιο είναι μια χρόνια λιποκοκκιωματώδης φλεγμονή που αναπτύσσεται μετά από την απόφραξη των στομίων των σμηγματογόνων αδένων των βλεφάρων. Η Εξωτερική κριθή (ή αλλιώς κριθαράκι) είναι οξεία σταφυλοκοκκική (συνήθως) μόλυνση του θύλακα των βλεφαρίδων. Η Εσωτερική κριθή είναι οξύ πυώδης φλεγμονή των αδένων του meibomius.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΠΤΩΣΗ ΒΛΕΦΑΡΩΝ

Η βλεφαπόπτωση είναι η παθολογικά χαμηλή θέση του ενός η και των δύο άνω βλεφάρων σε σχέση με τον οφθαλμό , κάποιες φορές σκεπάζοντας τον οπτικό άξονα και περιορίζοντας την όραση.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ